Người huấn luyện 1.000 bồ câu trắng
Người đàn ông đó là nghệ nhân Phạm Tài Thu - một trong những chuyên gia hiếm hoi của Việt Nam theo nghề huấn luyện chim.
Rải thóc xuống đất, người đàn ông cầm chiếc còi thổi lên mấy tiếng quen thuộc, hơn 1.000 con bồ câu trắng sà xuống quanh ông, xếp thành những biểu tượng, dòng chữ thật thú vị.
Những chú bồ câu trắng quấn quýt bên ông Thu.
Ông vừa đưa đàn bồ câu trắng từ Đà Nẵng quê ông ra Thủ đô và gấp rút hoàn thiện dự án nuôi, huấn luyện 1.000 con chim bồ câu trắng để phục vụ cho ngày Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.
Những chú chim điệu nghệ
Những ngày gần đây, tại Công viên Bách Thảo (Hà Nội) nhiều người không khỏi ngỡ ngàng trước sự hiện diện của những chú bồ câu trắng chao lượn trên nền xanh thẳm của rừng cây cổ thụ.
Cứ đúng 7 giờ sáng, nghệ nhân Phạm Tài Thu lại bắt đầu buổi huấn luyện. Sau một hồi còi rít lên, những đàn chim đang rỉa lông rỉa cánh trong chuồng, trên thân cây cổ thụ hay đang sải cánh trên bầu trời đều sà xuống rào rạt như một cơn lốc trắng, "tập hợp" nhanh chóng tại khu đất nổi trong hồ Bách Thảo.
Ông Thu cho rằng: "Hà Nội là thành phố hoà bình vậy nên các công viên Bách Thảo, Thống Nhất, Thủ Lệ, Hoà Bình... đều nên có sự hiện diện của những cánh chim bồ câu trắng.
Sau khi đã "điểm danh" xong, người huấn luyện chạy ra bãi tập - những con đường rộng chạy uốn lượn trong công viên, tay cầm sọt thóc, tay rải thóc đều trên mặt đường, thóc được rải theo những biểu tượng hoặc những con chữ đã được vạch sẵn.
Sau khi công việc chuẩn bị đã hoàn tất, ông Thu lại cất lên một hồi còi nữa, một chú bồ câu trắng từ khu đất nổi bay lên hướng về nơi có tiếng còi và rồi lần lượt những chú chim kế sau đó tung cánh bám theo, chúng hạ cánh nhịp nhàng, uyển chuyển trước mặt nghệ nhân. Dòng chữ "Thăng Long - Hà Nội" dần dần hiện ra trắng toát trên con đường rải nhựa.
Những con chữ được xếp ngay ngắn, thẳng hàng nổi trên nền nhựa sẫm màu, nghệ nhân Phạm Tài Thu tiếp tục rít lên một hồi còi, như có phép thuật, hàng chữ trắng "Thăng Long - Hà Nội" được nhấc bổng khỏi mặt đất, khi cách mặt đất khoảng 10m, đàn chim tách ra và lao thẳng về khu đất nổi giữa hồ Bách Thảo như một mũi tên trắng. Hàng trăm du khách khi chứng kiến những màn biểu diễn tài tình của đàn chim bồ câu trắng đều rất ngỡ ngàng, vui sướng hò reo và vỗ tay tán thưởng.
Huấn luyện chim - nghề gian khổ
Để có thể huấn luyện, dạy dỗ được trên 1.000 con chim bồ câu một lúc đó là cả một quá trình gian khó. Nghệ nhân Phạm Tài Thu tâm sự: "Nếu bạn muốn gần gũi chúng, muốn chúng làm theo ý bạn, điều đầu tiên là phải lựa chọn giống chim dễ thuần và nhất thiết phải nuôi chim từ nhỏ.
Bạn có thể mua vài ba chục con để nuôi mà không gặp trở ngại gì, thế nhưng việc phải tuyển chọn trên 1.000 con không phải là chuyện đơn giản, hơn nữa, muốn nó phục tùng mình thì đó là cả một quá trình khổ luyện. Đó thật sự là thử thách lớn".
Sau khi đồng ý nuôi và huấn luyện 1.000 con bồ câu trắng cho UBND TP. Hà Nội, ông Thu bắt tay vào công việc tuyển chọn chim. Suốt hơn một tháng trời ông sục sạo khắp các tỉnh từ Nam ra Bắc để có thể lựa chọn cho mình những con chim khoẻ đẹp và dễ thuần. Đa phần chim bồ câu trắng được ông mua ở các tỉnh miền Trung như: Đà Nẵng, Huế, Quảng Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh... rồi đưa về Đà Nẵng để nuôi và huấn luyện.
Nghệ nhân Phạm Tài Thu cho hay: "Từ việc cho ăn gì, ăn như thế nào, tiêm thuốc gì để chim kháng được bệnh tật, thuốc gì để chim phát triển nhanh, thuốc gì để lúc vận chuyển chim đi xa mà không mệt... đều phải xem xét cẩn trọng. Cũng may là tôi đã gần gũi và yêu thích nuôi chim từ nhỏ, ông nội và ba của tôi cũng là những người nuôi chim lão luyện nên tôi cũng có khá nhiều kinh nghiệm".
Nói về lứa chim phục vụ ngày Đại lễ, ông Thu rất tâm đắc: "Chúng được lựa chọn rất kỹ càng, được huấn luyện công phu. Trong đàn hơn 1.000 con, tôi chọn ra khoảng 10 con để huấn luyện riêng. Đó là những con đầu đàn, chúng được áp dụng chế độ luyện tập đặc biệt, đi đâu và làm gì tôi cũng đưa chúng đi theo, thậm chí cả lúc về nhà, lúc ăn, ngủ, chúng cũng sát cánh cùng tôi".
Những chú chim còn lại cũng được tập luyện với chế độ rất nghiêm ngặt. Mục đích các khoá huấn luyện của ông là để chim có thể tiếp xúc được với con người, có thể gần gũi với người lạ, có thể xếp được chữ như tên người, các khẩu hiệu, xếp được các biểu tượng, các hình ngộ nghĩnh như trái tim, hình con vật...
Vườn chim hòa bình
Trước khi thực hiện dự án nuôi 1.000 con chim bồ câu trắng cho Thủ đô Hà Nội, nghệ nhân Phạm Tài Thu đã thực hiện nhiều dự án ở các tỉnh, thành khác. Ông Thu tâm sự: "Tôi chính thức bước vào nghề huấn luyện chim từ năm 2000. Đó là thời điểm tôi vào Đà Lạt chơi, qua nhiều cuộc viếng thăm trò chuyện với những người đồng hương Đà Nẵng, tôi nhận được lời mời xây dựng vườn chim hoà bình ở trung tâm thành phố. Khởi đầu từ 100 con bồ câu trắng, đến nay đàn chim đã phát triển và nhân rộng ra với số lượng xấp xỉ 1.000 con".
Người dân Đà Lạt rất thích thú với sự hiện diện của đàn bồ câu trắng, có rất nhiều du khách từ già trẻ, gái trai ồ ạt đến đùa giỡn với đàn chim, cho chim ăn và chụp ảnh lưu niệm cùng chúng. Họ bị cuốn hút bởi những màn trình diễn xếp hình, xếp chữ điêu luyện của đàn chim. "Có rất nhiều đôi tổ chức đám cưới đến đây chụp hình, họ thuê tôi điều khiển đàn chim xếp chữ cô dâu chú rể và lồng trái tim vào. Số tiền đó lại được đầu tư, nhân rộng đàn chim" - ông Thu cho biết.
Sau sự thành công của vườn chim hoà bình ở Đà Lạt, ông Thu tiếp tục nhân rộng mô hình đó ở Đà Nẵng với dự án nuôi 1.000 con bồ câu trắng tại Công viên Phạm Văn Đồng. Đàn chim của ông Thu được tuyển chọn kỹ lưỡng từ khắp các miền đất nước với nhiều chủng loại, đẹp nhất là bồ câu vua, rồi đến bồ câu sư tử, bồ câu kỳ lân giống Pháp, Thái Lan, Nhật Bản... trong số đó theo ông bồ câu giống Việt Nam là bay đẹp nhất vì dáng người thon gọn, nhỏ nhắn.
Tâm nguyện của nghệ nhân Phạm Tài Thu là muốn xây dựng nhiều vườn chim hoà bình trên khắp đất nước. Sau khi chuyển giao 1.000 con chim bồ câu trắng cho công viên Bách Thảo, tôi sẽ lên Sơn La bởi tỉnh này có mong muốn mời tôi lên xây dựng vườn chim hoà bình tại nhà tù Sơn La. Sau dự án ở Sơn La, tôi sẽ tiếp tục xây dựng vườn chim hoà bình tại Quảng trường Hồ Chí Minh ở thành phố Vinh (Nghệ An)".
